عدالت در اندیشه سیاسی امام علی علیه ‏السلام

از عدالت تعاریف مختلفی ارائه شده؛ تساوی، برابری و هر چیزی در جای مناسب خود قرار گرفتن، لیکن همگان اشاره به یک حقیقت دارند که تناسب و شایستگی در هر چیز است. عدالت که رعایت تناسب در هر چیز است در جهان هستی دارای اصالت و حقیقت است و امری اعتباری و قرار دادی نیست. امام علی علیه‏السلام هستی خود را با هستی و عدالت تکوینی که در جهان آفرینش وجود دارد هماهنگ کرد. عدالتی را که در آسمان، زمین و تمام پدیده‏های جهان وجود دارد در زندگی خویش، خانواده، یاران و جامعه مسلمانان پیاده کرد و همه را با آن هماهنگ کرد. وی عدالت را راز بقای حکومت و استمرار و دوام آن می‏داند و آن را هدف عالی در تشکیل حکومت قرار می‏دهد و وظیفه‏ای الهی که خدا بر آن پیمان گرفته است. مردم را نیز در برابر حکومت برای اجرای عدالت وظیفه‏دار قلمداد کرده است. در اندیشه امام علی علیه‏السلامحاکم باید عدالت گستر باشد و عدالت خود را با شریک شدن در رنج و غم مردم و زنده کردن احکام دین و داد خواهی ستمدیدگان و دادگرفتن از ستمگران آشکار نماید. بهترین بندگان خدا پیشوای عادل است که خود هدایت یافته و دیگران را هدایت می‏کند به مال مردم چشم ندوخته و از ستم کردن بر آنان دریغ نماید. امام علی چنان عدالت را در سیاست و امور سیاسی گسترش داده که شورا، و مشورت را نیز از نظر دور نداشته و همان گونه که اجرای مشورت در مردم نوعی از عدالت اجتماعی است در چگونگی اجرای آن نیز عدالت را لازم دانسته و به آن سفارش می‏کند و بهترین مشورت را مشورتی قرار داده که عدالت در آن اجرا گردد.